O języku

Rodzajniki w języku duńskim

Dzisiaj zaprzyjaźnimy się z duńskimi rodzajnikami!

W języku duńskim istnieją dwa rodzaje – męsko-żeński (nazywany również rodzajem wspólnym lub nienijakim) i nijaki, czyli o jeden rodzaj mniej niż w języku polskim. W przeciwieństwie do polskiego, duński nie jest językiem fleksyjnym, tzn. nie ma końcówek, które wskazałyby rodzaj gramatyczny rzeczownika. Zamiast tego pojawiają się rodzajniki: en – dla rodzaju męsko-żeńskiego oraz et – dla rodzaju nijakiego.

 

Skąd mamy jednak wiedzieć, jaki dany wyraz ma rodzajnik? Czasami znaczenie wyrazu lub jego końcówka mogą nam w tym pomóc:

 

Istnieje jednak wiele wyjątków od tych reguł. Dlatego zalecamy uczyć się rzeczowników od razu z ich rodzajnikami.

Warto też mieć na uwadze, że w języku duńskim istnieje wiele rzeczowników złożonych. W takich sytuacjach rzeczownik przyjmuje rodzaj gramatyczny ostatniego członu wyrazu, np. en dyrehave, czyli ogród zoologiczny, utworzony jest członów: et dyr (zwierzę) i en have (ogród).

Duńskie rodzajniki dzielą się na określone i nieokreślone. Rodzajniki nieokreślone stawiamy przed rzeczownikiem, zaś określone „doklejamy” do końca rzeczownika. Jeśli nasz rzeczownik kończy się na -e, wówczas pozbywamy się zbędnej końcówki i w jej miejsce dodajemy odpowiednio -en lub -et. Warto mieć też na uwadze, że niektóre rzeczowniki zachowują się inaczej przy tworzeniu formy określonej i zachodzą w nich różne oboczności, np. utrata jednej spółgłoski lub jej podwojenie, jak w en kat (kot) → katten. Aby dobrze się nauczyć tworzenia formy określonej, najlepiej na początku sprawdzać formy w słowniku. Do tego polecamy Den Danske Ordbog – https://ordnet.dk/ddo.

Określoność i nieokreśloność w języku duńskim funkcjonuje na podobnych zasadach jak w języku angielskim. Rodzajnika nieokreślonego używamy wtedy, gdy mówimy o czymś po raz pierwszy. Jeśli mówimy o czymś ponownie lub jest to rzecz wszystkim znana – wówczas używamy rodzajnika określonego.

Jeg så en film i dag. Filmen var dårlig. – Widziałam dziś film. Film był kiepski.

Jeg har en hund. Hunden hedder Max. – Mam psa. Pies wabi się Max.

 

 

Czy ten artykuł był pomocny? Jeśli rodzajniki nadal spędzają Wam sen z powiek, piszcie! Chętnie odpowiemy na Wasze pytania 😉