Det skulle jeg have gjort, det kunne jeg have gjort

Jakiś czas temu zwróciliście się do nas z pytaniem o dwie tytułowe konstrukcje. Mianowicie 'at skulle have gjort’ i 'at kunne have gjort’ – jaka jest między nimi różnica? I jak ich właściwie użyć? O tym w dzisiejszym wpisie.

at skulle have gjort

Najpierw rozbijmy tę konstrukcję na czynniki pierwsze. Samo 'at skulle’ to czasownik modalny, oznaczający powinność zrobienia czegoś, natomiast 'have gjort’ jest formą przeszłą czasownika 'at gøre’, który w ogromnym skrócie można przetłumaczyć na 'robić’ lub 'czynić’. Gdy zbijemy te dwie składowe w całość – otrzymujemy wyrażenie informujące o tym, że w przeszłości powinniśmy byli coś zrobić. Coś, co po czasie okazało się słuszne, a jednak nie zrobiliśmy tego. W miejsce 'at gøre’ możemy wstawiać najróżniejsze czasowniki.

Przyjrzyjmy się poniższym przykładom zdań:

• Jeg skulle have gjort det for længe siden. – Powinnam była to zrobić już dawno temu. / Żałuję, że tego nie zrobiłam już dawno temu.
• Ja, det skulle du have gjort i går. – Tak, powinieneś był zrobić to wczoraj. / Tak, miałeś zrobić to wczoraj.
• Hvad synes du, vi skulle have sagt? – A co twoim zdaniem powinniśmy byli powiedzieć? A co według ciebie mieliśmy powiedzieć?
• Vi skulle have gjort det på min måde. – Powinniśmy byli zrobić to po mojemu. 
• Jeg skulle have snakket med hende alene. Nu er det for sent. – Powinnam była sama z nią pogadać. Teraz jest za późno.

W zależności od kontekstu możemy za pomocą tej konstrukcji wyrazić różne emocje, jak na przykład rozgoryczenie, złość czy żal.

Jeśli chodzi zaś o przeczenie – istotne jest zwrócenie uwagi na szyk. Zastanówmy się, gdzie wstawić duńskie 'ikke’.

• Det skulle jeg ikke have gjort… – Nie powinnam była tego robić…
• Mathias skulle ikke have opgivet sine studier. – Mathias nie powinien był rezygnować ze studiów. 
• Maja skulle aldrig have købt det hus. – Maja nigdy nie powinna była kupić tego domu.

at kunne have gjort

W podobnej konstrukcji 'at kunne have gjort’ mamy do czynienia z czasownikiem modalnym 'at kunne’, niosącym informację o możliwości lub umiejętności zrobienia czegoś. W przeciwieństwie do poprzednich przykładów, w tej konstrukcji nie mówimy o czymś, co powinniśmy byli zrobić i w pewien sposób żałujemy, że tego nie zrobiliśmy. Mowa tu o tym, na co było nas stać w przeszłości, a zwyczajnie tego nie zrobiliśmy.

• Jeg kunne have gjort det, men jeg gjorde det ikke. – Mogłam była to zrobić, ale nie zrobiłam.
• Du kunne have gjort det bedre! – Mogłeś zrobić to lepiej!
• Jeg kunne have læst bogen, men jeg var for træt til at rejse mig. – Mogłam przeczytać tę książkę, ale byłam zbyt zmęczona by się podnieść.
• Tænk, hvad Arlo kunne have opnået, hvis han havde haft 50 år mindre… – Pomyśl tylko, co Arlo mógłby osiągnąć, gdyby miał 50 lat mniej…

Ostatnie zdanie jest przykładem gdybania, do którego również nadaje się konstrukcja 'at kunne have gjort’. Arlo mógłby osiągnąć wiele, gdyby tylko miał taką możliwość.

I zdania z przeczeniem:

• Jeg kunne ikke have gjort det uden dig. – Nie mógłbym poradzić sobie bez ciebie. / Nie zrobiłbym tego bez ciebie.
• Diana kunne ikke have ønsket sig nogen bedre gave. – Diana nie mogłaby wymarzyć sobie lepszego prezentu.
• Jeg kunne ikke have sagt det bedre selv. – Nie potrafiłabym tego lepiej ująć. / Lepiej bym tego nie ujęła. 

Mamy nadzieję, że choć troszkę udało nam się przybliżyć Wam te dwie konstrukcje i wyjaśnić różnice między nimi! W przypadku 'at skulle have gjort’ i 'at kunne have gjort’ wiele zależy od kontekstu. Jeśli żałujemy, że nie zrobiliśmy czegoś inaczej, albo pouczamy kogoś, że nie najlepiej postąpił, wybierzemy pierwszą opcję. Gdy stwierdzamy, że właściwie to mogliśmy pójść do kina, ale jednak woleliśmy obejrzeć film w domu, zdecydujmy się na opcję drugą.